پێناسە
بابەت و هەواڵ
ئەم ماڵپەڕە سەر بە مه‌ڵبه‌ندی هونەری ماملێیە. ئەو بنکەیە لە ساڵی ٢٠٠٩ی زایینییەوە بە فەرمی و تۆمارکراو لە ووڵاتی نۆڕوێژ کاری خۆی دەست پێ کردووە. بنەمای ئەم مەڵبەندە لە سەر هزر و هیوایەکی لەمێژینەی “ماملێ” دامەزرا کە بەردەوام ئاواتی دەخواست کورد ببێتە خاوەن بنکە و شوێنێکی بێلایەن و سەربەخۆ کە بتوانێ هاندەر و یاریدەدەری هونەر و هونەرمەندان بێت. بەڵام مەخابن تا ئەو لە ژیان دابوو ئەو ئاواتە نەهاتە دی.
هەروەها مەبەست لە کردنەوەی ئەم پێگەیە، پێکهێنانی پردی پێوەندی نێوان ئۆگرانی هونەری ماملێ و مەڵبەندی هونەری ماملێیە و هاوکاتیش گەرەکمانە ئەم شوێنە ببێتە بنکەیەکی گشتی بۆ هەموو بابەتێک کە پێوەندی بە هونه‌ر به‌گشتی و ماملێوە به تایبه‌تی هەیە. پێویستە ئەمە ڕابگەیێندرێ کە ئەم بنکەیە پاڵپشتی هیچ لایەنێکی سیاسی ناکا بەڵام هاوکات ئەم مەڵبەندە سەبارەت بە ڕووداوە گرنگەکانی کورد و کوردستان هەڵوێستی دەبێ و سەربەخۆیانە لەم پێوەندییەوە بابەت بڵاو دەکاتەوە.
یەک لە کارە سەرەکییەکانی ئەم پێگەیە کۆکردنەوەی فیلم، وێنە و گۆرانییەکانی مامۆستا موحەممەدی ماملێ دەبێ. بە دڵنیاییەوە بەرهەم و بیرەوەری ماملێ لە هەر شوێنێکی نیشتمان دەست دەکەوێ. گەلێک زۆر بوون ئەو کەسانەی کە لە بەشەکانی دیکە کوردستانی دابەشکراو ڕا سەردانی ماملێیان دەکرد. لە زۆر بۆنە و سەفەردا ، کۆمه‌ڵێک بەرهەم و بیرەوەری لە لای هاونیشتمانانمان تۆمار کراون. ئێمە بەو پەڕی خۆشحاڵییەوە داواکارین کە هەر کەس بەرهەم، وێنە، فیلم و بیرەوەرییەکی لە لایە، ئێرە بە ماڵی خۆی بزانێ و بیکاتە دیاری بۆ سەرجەم کوردستانییەکان. ماملێ مڵکی هەموو کوردستان بووە و پێویستە بەرهەمەکانیش بخرێنە بەر دەست هەموو نەتەوەی کورد. هەروەها داوا دەکرێ کە هەر کەس چەشنە بیرەوەرییەکی دەگەڵ ماملێ هەبووە، ئەم پێگەیە بێبەر نەکا و بیرەوەرییەکانی بۆ ئێمە بنێرێ. داواکارین کە بە ناردنی بەرهەم و بیرەوەرییەکانیش ئاگادارمان بکەنەوە کە گەلۆ بابەتی بەرباس بە ناوی خۆتانەوە بڵاو بکرێتەوە یان بە ناوێکی خوازراوەوە.
بنکەی هونەری ماملێ هەر ساڵ جارێک بە پێی توانا، پاش هەڵسەنگاندن و لەبەرچاوگرتنی کۆمەڵێک خاڵ و فاکتەر، هونەرمەندێکی کورد بەربژێر دەکا تا وەک ڕێزلێنان لە هونەر و هونەرمەندی کورد، خەڵاتی ماملێی پێ پێشکەش بکرێ. لە ڕوانگەی مەڵبەندەوە ئەم خەڵاتە نەک لە ڕووی مادییەوە، بەڵکوو لە ڕووی لایەنی مەعنەوییەوە بایەخی هەیە. ئێوەی هێژاش دەتوانن هونەرمەندی دڵخوازی خۆتان بە ئێمە بناسێنن تا کۆمیتەی هەڵسەنگاندنی خەڵاتی ماملێ بە پێی فاکتەرەکانی هەڵبژاردن، هونەرمەندی بەربژێری ئێوەش بخەنە بەر هەڵسەنگاندن. هەر لەم پێوەندییەوە پێویستە ئەمە بە ڕاشکاوی بگوترێ کە مەسەلەی په‌یوه‌ندی تایبه‌تی کارگێڕانی مه‌ڵبه‌ند یا ناوچەگەرایی و دۆستایەتی هیچ کاریگەری لە سەر ئەم هەڵبژاردنە دانانێ و بۆیە ئێوەش دەتوانن ڕۆڵێکی بەرچاوتان لە دابینکردنی هونەرمەندی ساڵ هەبێ. هەر وەک ماملێ سەر بە هەموو نەتەوەکەی بووە، ئەم خەڵاتەش بە هەمان شێوە مڵکی هەموو کوردستانییەکە.
بۆ باشترکردنی کار و باری مەڵبەند خوازیارین کە بە ڕەخنە و پێشنیاری خۆتان هاریکاری بەرەوپێشەوەچوون و باشتربوونی کاری مەڵبەند بن. چالاکییەکانی ئەم مەڵبەندە گرێبەستراوە بە توانایی و بواری ئابووری سەربەخۆ کە لەلایان ئەم کەسانەوە دابین دەکرێت:
١– عەزیز(خانە) ماملێ ٢- هێدی (خالید) ماملێ ٣- هیوا زەهابی ٤- وریا ماملێ.
هەروەها کۆمپانیای “چاپ مەهاباد” بە خاوەندارێتی ڕێزدار “داود زەهابی” لە بواری گرافیک و دێزانەوە سپۆنسەری سەرەکیمانە. لە لایەکی ترەوە بەڕێز کاک عەبدوڵا ماملێ‌ش وەک ڕاوێژکار پرسیان پێ دەکرێت .
ساڵانە لەکاتی بەڕێوەچوونەی بۆنەی پێشکەشکردنی خەڵاتی ماملێ، ڕووی داوە کە کەسانێک بەشێوەی جۆراوجۆر هاوکارمان بوون بۆ جوانتر بەڕێوەبردنی ئەم مەراسیمانە. بە دڵنیاییەوە ئێمەش وەک هاوکار یا سپۆنسەری بۆنەکە ناومان بردوون و لە داهاتووش دا هەر بەو شێوەیە دەبێت.
ڕەنگە کەم و کوڕی و لاوازی لە کاری مەڵبەنددا ببینرێ و بەدی بکرێت کە پێوەندی ڕاستەوخۆی بە توانایی و بواری ئابووری هەیە. مەڵبەند بە هیچ شێوەیەک بە تەما نییە کە ئەم جۆرە لاوازییانەی لە ڕێگەی نەبوونی سەربەخۆیی مەڵبەندەوە لە ناو بەرێ.
ئێمە لە ڕاپەڕاندنی ئەرکەکانی ئەم مەڵبەندە لە بواری مەعنەوییەوە خۆمان بە قەرزداری کۆمەڵێک مرۆڤی دڵسۆز و نیشتیمانپەروەر دەزانین کە دڵسۆزانە پشتیوانیان کردووین و بە هیچ کلۆجێک توانا و بڕستمان نایبڕێ تا وەڵامدەرەوەی ماندووبوون و خەمخۆرییان بین. بۆیە هانا دەبەینە بەر دەرگای واڵا و دەریای بێ‌ڕۆخی ووشە، بەڵکوو لە شوێن ئێمە دەست بە سینگەوە بگرێت و سەری رێز و نەوازیش لە بەرانبەریاندا،دانوێنێ.
لە بواری مادیشەوە شانازی دەکەین کە سەربەخۆین و سەرەڕای هەبوونی کەم‌وکووڕی و لاوازییەکانمان هەوڵمان داوە و دەدەین تا لە ئاواتەکەی ماملێ لا نەدەین و سەربەخۆ بمێنینەوە.
مەڵبەندی هونەری ماملێ نەک لە ڕووی مادییەوە، بەڵکوو لە ڕووی مەعنەوی و مرۆڤایەتییەوە دەستی هاوکاری بۆ ئێوەی هێژا و هەرکوردیکی نیشتمانپەروەر ڕادەکێشێ و ئاواتەخوازە کە تێبینییە وردەکان و پێشنیارگەلی ئێوە یارمەتی بەڕێوەبردنی کارەکانی مەڵبەند بە شێوەیەکی شیاوتر بدا.
لە کۆتاییدا جێی خۆیەتی ئەوپەری سپاس و پێزانینی خۆمان ئاراستەی کاک سۆران کرباسیان بکەین بۆ گشت ئەو زەحمەتانەی کێشایان بۆ بونیادنانی ئەم پێگەیە و هەروەها سپاس بکەین لە کاک فوئاد بەهرام کە لۆگۆی فەرمی مەڵبەندی هونەریی ماملێی بۆ ساز کردین و سپاس بکەین لە گرافیکورد کە کاری وێبداڕشتنەوە و دێزاینی نوێی ماڵپەڕەکەیان بۆ کردین. سەرکەوتنیان بۆ بە ئاوات دەخوازین و نمونەیان هەر زۆر بێ.
خوێنەری هێژا ئاگادار دەکەینەوە کە ئەم ماڵپەڕە لانی کەم حەوتووی جارێک بابەتی نوێ بڵاو دەکاتەوە. هەر بۆیە سەردانی بەردەوامی ئێوە بێ کەڵک نابێ و دەشبێتە هاندەری ئێمە لە بەرەوپێشبردنی کارەکان.
تێبینی: ئەم بابەتانەی کە بۆ بڵاوکردنەوە بۆ ئەم پێگەیە دەنێردرێن، لە لایەن مەڵبەندی هونەری ماملێوە دەستکاری ڕێنووسیان ناکرێ. گەر ڕەخنەیەک لەم پێوەندییەوە بەرانبەر ئەم بابەتانە هەبێ، لە ئاستی بەرپرسیارەتی مەڵبەنددا نییە. هەر بۆیە خوازیارین کە پێش ناردنی بابەت، پێداچوونەوەی تێکستەکە بفەرموون.
بەو پەڕی ڕێزەوە: مەڵبەندی هونەری ماملێ
The Mamle Art Centre (MAC) has been officially registered in 2009 in Norway and started its activity. This centre has been established on the base of Mamle’s thought and ambition to have an independent art centre capable of encouraging and helping Kurdish art process and artists. Unfortunately, this ambition didn’t take place while he was among us.
Despite of the difficulties that the centre is facing, this centre is a non-partisan organisation that is financially and politically independent, we have strived and are striving to overcome these difficulties in order to stay independent because this was Mamle’s ambition in the past.
Probably, there are some impuissances in the centre’s activities due to financial difficulties. However, the centre is not intending to lose its independence to improve these impuissances.
One of the main activities of this centre is to collect the films, photographs, and songs of Master Muhammad Mamle. Mamle is a treasure of all Kurdistan and his works should be accessible by the Kurdish nation.
The Mamle art centre is, annually according to its ability, awarding Mamle award to an artist/s to recognise the awardees art works. This is of course done after an appropriate evaluation and assessment for the candidate. The centres view is that this award has no financial importance, but only intellectual importance.
It should be reminded that the centre’s management members favouritism due to localities or friendship does not affect the process of the awardees candidature. Therefore, all of the Kurdish art fans can have a tremendous role in nominating the awardees. As Mamle was belonged to his nation, this award is also belonging to all Kurdish people.
In executing the tasks of this centre, we owe (intellectually) a vast number of eager humans and patriotic individuals who have faithfully supported us and we will never be able to reward their efforts they have offered to the centre. We cannot find a word to thank them with and, therefore, we refuge to the sea of words to bow and thank them instead of us.
- In 2010, the centre decided to offer the first Male art award to Master Qadir Abdullazada, known as “Qala Marra”. Unfortunately, the monster of death became an obstacle and did not let the Master to receive the award by his magical fingers. Therefore, after a short period of time, the award has, secretly, given to the Master Qala Marra’s family with the attendance of lots of artists and art fans in a Kurdish atmosphere and environment.
- In 2011, the Mamle award went to Master Anderias Israel Khamo known as Master Bakuri. The event was held in Erbil city with the attendance of a group of artists and the Kurdish art fans in a well-deserved ceremony, Master Bakuri’s contributions to the Kurdish music and art was highly recognised.
- The assessment committee of the MAC pronounced the 2012 Mamle award by majority to the Master of seven arts, Master Abbas Kamandi. His health condition was disturbed two days prior to the ceremony held in Erbil. Therefore, he couldn’t participate in the ceremony. However, the MAC carried out its task and the ceremony went ahead in the absence of Master Kamandi and the award was given to the representative of Master Kamandi, Master Wrya Ahmed.
- The awardee of the 2013 Mamle award was Master Aziz Shahrox, the well-known Kurdish tone. Traditionally, the MAC is organizing a well-deserved ceremony for the awardees to receive their awards. Unfortunately, due to special security circumstances, Master Shahroxi proposed a smaller ceremony held between the two (Sharoxi and Male) families to pass the Mamle award to him in order to recognise his contributions to the Kurdish music.
- In 2014, The Mamle award went to Master Nasir Razzazi. A well-deserved ceremony was held in Slemani with the support of Kurdish Cultural Centre. The attendance of a vast number of artists gave the ceremony a special atmosphere.
- In 2015, a well-known women artist from Northern Kurdistan, Ms Zozan was the winner of the Mamle award. The ceremony was held in Germany with the aid of Kurdish Institute in Germany at the hall of the Institute’s library with the participation of a number of well-known keypersons from the whole four parts of Kurdistan in a well-deserved event, the award was received by the awardee.
- In 2016, the winner of the Mamle award was Slemani Musical Band. Despite the obstacles on their way, this band has been contributing for more than half a century to the Kurdish music. In a ceremony held with the support of the Kurdish Cultural Centre in Slemani, the Mamle ward was passed to approximately 50 artists, current member of the band, and a number of the deceased members that their memories are still living in our hearts.
- In 2017, The MAC, with the participation of the Kurdish Cultural Institute in Southern Kurdistan, has awarded the Mamle award to Master Mazhar Xalaqi in the Sweden capital city, Stockholm, in an artistic and cultural festival. The festival took 9 hours which composed of:
- Book exhibition, photography, and audio and video products.
- Artistic seminars titled (the role of the culture and music in Kurdish society)
- Finally, the award was passed to Master Xalaqi